Nowe prawo zamówień publicznych jest gotowe. Prezydent podpisał nowelizację ustawy. Prawo zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Zmian jest wiele. Autorzy nowego prawa zamówień publicznych wskazują, że nowelizacja ustawy wprowadza szereg usprawnień, a jej zapisy zorientowane na potrzeby firm.
Wśród najważniejszych atutów nowego prawa wymieniane są:
Zamówienia publiczne to kluczowa forma udziału sektora publicznego w gospodarce. Prawo zamówień publicznych reguluje zasady ogłaszania i rozstrzygania postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, czyli de facto sposób poszukiwania i wyłaniania usługodawców i dostawców. W ten sposób towary, usługi i roboty budowlane zamawia w Polsce prawie 34 tys. podmiotów. Wartość zamówień udzielanych w procedurach przewidzianych prawem zamówień publicznych (PZP) to ok. 202 mld zł w 2018 r., co stanowi ok. 9,55% PKB (w 2017 r. 163 mld zł, 8,2% PKB). Przybliżona wartość rynku zamówień publicznych, która uwzględnia również zamówienia udzielane poza uregulowaniem ustawą, wyniosła 234,6 mld zł w 2017 r. (174,3 mld zł w 2016 r.). Dla co czwartego przedsiębiorcy zamówienia publiczne to ponad połowa przychodów, a dla co dziesiątego - 75% przychodów.
Kup teraz gwarancję wadialną przez InternetWybierz gwarancję wadialną od gwarancje24.pl i nie blokuj firmowych środków w wadium. Zamów przez Internet z dostawą do firmy |
Zapisy w ustawie zostały przygotowane tak by ogłaszane przetargi były nakierowane na to, by w ich efekcie powstawał produkt jak najlepszej jakości, a uzyskana za niego cena była konkurencyjna. To ma zostać osiągnięte poprzez obowiązek wykonania analizy potrzeb i możliwych rozwiązań na rynku wykonywaną przez podmioty planujące postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przed rozpoczęciem dużych inwestycji. Przepisy te mają sprawić, że zamawiający odejdą od głównego kryterium ceny na rzecz jakości.
Ustawa prowadza obowiązek stosowania zapisów w umowach z ewentualnymi podwykonawcami nie mniej korzystnych niż te, które podpisuje z zamawiającym wykonawca. W takich kwestiach jak kary umowne, płatności czy waloryzacja, postanowienia umów z podwykonawcami nie mogą być mniej korzystne niż postanowienia umów z wykonawcami.
Nowelizacja prawa przewiduje zastosowanie m.in. obowiązkowych, częściowych płatności i zaliczek w dłuższych umowach oraz wzmocnienie podziału zamówień na części dla wykonawców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Przewidziano także obniżenie maksymalnej wysokości wadium i zabezpieczenia należytego wykonania umowy o połowę co ma spowodować, że udział w postępowaniach będzie mniej obciążający dla przedsiębiorców.
Jednym z kluczowych rozwiązań nowych przepisów jest wprowadzenie procedury uproszczonej poniżej tzw. progów unijnych oraz uproszczeń w innych trybach i konkursach.
Nowe przepisy wprowadzą katalog klauzul abuzywnych (czyli niedozwolonych) naruszających równowagę stron oraz wprowadzą nowe zasady waloryzacji wynagrodzenia. Jeżeli pojawią się problemy, zamawiający będzie również zobowiązany do dokonania ewaluacji realizacji umowy co przy obecnie obowiązujących przepisach najczęściej nie jest możliwe, ponieważ nie jest obowiązkiem i zależy od woli zamawiającego
Nowe prawo ma usprawnić postępowanie skargowe na orzeczenia. Co do zasady orzekać mają składy 3-osobowe. Po wprowadzeniu przepisów nastąpi obniżka opłaty od skargi na orzeczenie KIO (dziś jest to pięciokrotność opłaty wniesionej do KIO, a będzie trzykrotność). Wydłuży się - z 7 do 14 dni - termin na wniesienie takiej skargi.
Projekt zakłada wyznaczenie jednego sądu ds. zamówień publicznych. Miałby nim być Sąd Okręgowy w Warszawie.
W nowych przepisach przewidziano mechanizm koncyliacji, czyli ugodowego załatwiania największych sporów pomiędzy wykonawcą a zamawiającym na etapie wykonywania umowy. Strony będą mogły zwrócić się do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP o szybkie rozstrzygnięcie sporu, zanim trafi on na drogę sądową. Koncyliacja jest tańsza i szybsza od sądu i umożliwi kontynuowanie realizacji umowy.
Mają pojawić się wspólne, dla organów kontrolujących zamówienia publiczne, zasady przeprowadzania kontroli oraz powołanie Komitetu ds. Kontroli w Zamówieniach Publicznych, czyli forum współpracy i wymiany informacji pomiędzy organami.
Projekt przewiduje również wzmocnienie roli Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w przygotowywaniu i propagowaniu dobrych praktyk i wzorów dokumentów, które mają wspierać zamawiających. Prezes Urzędu będzie również publikował postanowienia umowne sprzeczne z zasadami wskazanymi w PZP oraz wyjaśniał wątpliwości interpretacyjne np. u organów kontroli W Urzędzie powstanie specjalna infolinia dla przedsiębiorców i zamawiających.
Tyle teorii na temat zmian jakie zaczną obowiązywać 1 stycznia 2021 roku. Jak w istocie będzie funkcjonował rynek przekonamy się zapewne w połowie 2021 roku, kiedy pierwsze przetargi zostaną rozstrzygnięte.
Czytaj także